Türk Dil Kurumu’na(TDK) göre “sinirsel” olarak tanımlanan nevrotik ya da nevrotik bozukluk, kaygı, olumsuzluk, karamsarlık, huzursuzluk, depresif ruh hali ve kendinden şüphe duymaya neden olan duygu durum bozukluğudur.
Whatsapp kanalı ile bizlere sorularınızı iletebilirsiniz.
Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık yeteneği Yönetmeliği 16. maddesine göre belirlenen anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri olan bozuklukların birisinin geçmişte geçirilmiş olması demektir.
TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nde 16A1 Ne Anlama Geliyor?
16A1 hastalık kodu Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin 16. Maddesinin A fıkrasının 1. bendini ifade etmektedir. Bu madde kişinin sağlık raporuna geçirilmiş nevrotik bozukluk tanısının konulduğunu belirtir.
Geçici Psikiyatrik Rahatsızlıklar Askerliğe Engel mi?
Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı bünyesinde istihdam edilecek personellerin sağlık yeteneklerinin yönetmeliğe uygun olması gerekmektedir. İlgili hastanelerden alınacak rapor sonucunda ‘sağlam’ raporu almaları gerekmektedir.
Alınan rapor sonucunda “subay/astsubay olamaz”, “uzman erbaş olamaz” veya “sözleşmeli er olamaz”, “askeri öğrenci olamaz” şeklinde olması halinde adayın temin süreci sonlandırılır.
Adayın geçmiş psikiyatrik rahatsızlığının olması son çıkan yönetmelik ile asker olmaya engel olma halini son derece sınırlandırmıştır. Bu sebeple iyileşme göstermiş geçici psikiyatrik rahatsızlıklar asker olmaya engel değildir. Ancak bu halde bile asker olamaz şeklinde verilen raporlar görülmektedir. Yapılması gereken bu raporları süresi içinde itiraz etmektir.
Raporlara İtiraz Süreci Nasıl İşliyor? 16A-1 İtirazı
Adayın almış olduğu sağlık raporunda Uzman Erbaş Olamaz, Askeri Öğrenci Olamaz, Subay- Astsubay Olamaz kararı bulunması halinde 3 iş günü içerisinde sağlık raporuna itiraz etmesi gerekir. İtirazlar sağlık kurullarına ya da il sağlık müdürlüğüne yapılır. İtiraz üzerine tekrardan sağlık muayenesinden geçen aday ilk rapor ile çelişen bir karar alması durumunda hakem hastanesi tarafından yeni bir sağlık muayenesi yapılır. Buradan çıkan sonuç kesin niteliktedir. Her iki hastanenin olumsuz rapor vermesi ya da hakem hastanesi tarafından kesin sonucun olumsuz olması halinde idare mahkemesinde iptal davası açılması gerekmektedir.
Geçmiş Nevrotik Bozukluk 16A1 İptal Davası Süreci
Hastane raporları sonrası Uzman Erbaş Olamaz, Askeri Öğrenci Olamaz, Subay- Astsubay Olamaz kararlarının kesinleşmesi sonrası 60 gün içerisinde idare mahkemesine kararın iptali talepli dava açılır. Bu dava Yürütme Durdurma talepli olarak açılır. Mahkemenin sevk edeceği hastaneden alınacak rapor sonucuna göre işlem yapılır. Mahkeme tarafından sevk edilen hastanenin vereceği rapor “sağlam” şeklinde olması durumunda aday hakkında yürütme durdurma kararı verilir ve adayın işlemleri kaldığı yerden devam eder.
Sağlık Nedeniyle Elenme
Sağlık Yeteneği Yönetmeliği Ruh Sağlığı Hastalıkları
MADDE 15 A) Bu dilimde psikiyatrik bir tanı sınıflandırılmamıştır.
B) 1. Tek hecme halinde geçirilmiş psikotik bozukluklar, bipolar bozukluklar.
AÇIKLAMA: Tam remisyonda olan ve işlevsellik düzeyi etkilenmemiş olgular.
C) Bu maddenin (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi, izlem ve nekahet halleri. D) 1. Bir hecmeden fazla tekrarlayan veya kronik nitelik kazanmış psikotik bozukluklar, bir hecmeden fazla tekrarlayan bipolar bozukluklar.
AÇIKLAMA: (Ek: 22/9/2017 – 2017/10844 K.) Resmi sağlık kuruluşlarından onaylı raporlar ile kanıtlanabilir tanısı olan hastalar.
2. Psikotik ataklarla seyreden ağır kişilik bozuklukları (şizoid, şizotipal, paranoid ve borderline kişilik bozuklukları ve benzeri).
AÇIKLAMA: (Ek: 22/9/2017 – 2017/10844 K.) Resmi sağlık kuruluşlarından onaylı raporlar ile kanıtlanabilir tanısı olan hastalar.
MADDE 16 A) 1. Geçirilmiş nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
2. Tedavi ile kontrol altına alınmış (remisyonda) nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
AÇIKLAMA: Tedavi ile klinik düzelme sağlanmış, idame tedavisi devam eden, işlevsellik düzeyi yeterli olgular.
3. Hafif konuşma bozukluğu.
AÇIKLAMA: İşlevsellik düzeyini anlamlı derecede etkilemeyeceği değerlendirilen çok hafif psikojenik olgular.
B) 1. Tekrarlayıcı nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
AÇIKLAMA: Tedavi ile kontrol altına alınmış ve tedavi uyumu iyi olan ancak işlevsellik düzeyi etkilenmiş olgular.
C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi, izlem ve nekahet halleri.
D) 1. Kronik nitelik kazanmış nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
AÇIKLAMA: Dirençli veya rezidüel bulgularla seyreden ve işlevselliği bozulmuş olan olgular. olgular. 2. Konuşma bozukluğu.
AÇIKLAMA: Bu maddenin (A) diliminin (3) numaralı fıkrasının kapsamı dışında kalan
MADDE 17 A) 1. Geçirilmiş uyum bozukluğu.
2. Geçirilmiş madde kullanım bozukluğu.
3. Kişilik örüntüleri.
AÇIKLAMA: Bu maddenin (B) diliminin (2) numaralı fıkrası, (D) diliminin (4), (5) ve (6) numaralı fıkraları ile 15 inci maddenin (D) diliminin (2) numaralı fıkrasında tanımlanan nitelikleri haiz olmayan kişilik ve davranış örüntüleri bu kapsamda değerlendirilir.
B) 1. Uyum bozuklukları.
AÇIKLAMA: Uyum ve motivasyon sağlama çabalarının yetersiz kaldığı askeri işlevsellik belgeleri ile değerlendirilen olgular.
2. Kişilik bozuklukları.
AÇIKLAMA: Kişilik örüntüsündeki patolojik özelliklerin özgül bir kişilik bozukluğu tanı kriterlerini karşıladığı saptanan, geçmiş davranış patolojileri de dikkate alınarak işlevselliğin askerlik hizmeti ve görevleri için yeterli olamayacağı kanaatine varılan olgular.
C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi, izlem ve nekahet halleri.
D) 1. Tekrarlayan uyum bozukluğu.
AÇIKLAMA: Askerlik hizmetinin gerektirdiği uyum becerisini sağlayamadığı, Türk Silahlı Kuvvetlerinde, Jandarma Genel Komutanlığında veya Sahil Güvenlık Komutanlığında bulunmasının psikiyatrik açıdan belirgin derecede risk yarattığı veya yaratacağı kanaatine varılan, uyum sürecindeki bozulmanın ruhsal muayene bulguları ve/veya psikometrik değerlendirme ve/veya kıta işlevsellik belgeleri ile değerlendirildiği olgular.
2. Madde kullanım bozukluğu.
3. Mental retardasyon ve zeka yetersizlikleri.
AÇIKLAMA: (Ek: 22/9/2017 – 2017/10844 K.) IQ ve diğer zeka testleri ile kanıtlanmış durumlar ve/veya vasi belgesi bulunan hastalar.
4. Cinsel kimlik ve davranış bozukluğu.
AÇIKLAMA: Cinsel tutum ve davranışlarının askerlik ortamında uyum ve işlevsellik sorunu yaratan ya da yaratacağı değerlendirilen olgular.
5. Ağır davranış patolojileri ile seyreden kişilik bozuklukları.
AÇIKLAMA: İnsana doğrudan zarar vermeye yönelik kasten öldürme, kasten öldürmeye teşebbüs veya nitelikli yağma suçlarından kesinleşmiş en az bir hapis cezası ya da diğer antisosyal eylemlerden dolayı kesinleşmiş en az üç hapis cezası almış, askerlik hizmeti için uyum kapasitesi ve işlevsellik düzeyinin yeterli olmayacağı kanaatine varılan olgular.
6. Başka türlü adlandırılmayan kişilik ve davranış bozukluğu.
AÇIKLAMA: Kişilik örüntülerindeki patolojik unsurlar, dürtü kontrol sorunu, davranış sorunları, sosyal beceri yetersizlikleri ve kötü alışkanlıklar gibi birçok alanda patolojik unsurlar taşıyan, bu patolojik özelliklerin askerlik hizmetinin gereklerini yerine getirmede yetersizliklere ve ciddi risklere neden olacağı değerlendirilen ve bu kanaatin izlem sürecinde gözlem ve/veya belgelerle pekiştirildiği olgular.
MADDE 18 A) 1. Tıbbi nedenlere bağlı çok hafif derecede kişilik değişmeleri veya tıbbi nedenlere bağlı geçirilmiş ruhsal bozukluklar.
AÇIKLAMA: Motor ve vokal tiklerin yerleşimi, şiddeti ve sıklığı da dikkate alınarak, işlevselliğin belirgin derecede etkilenmeyeceği kanaatine varılan olgular.
3. Hafif düzeydeki uyku bozuklukları.
AÇIKLAMA: Bu maddenin (D) diliminde tanımlananlar dışında kalan ve işlevselliği belirgin düzeyde etkilemeyeceği kanaatine varılan uyku bozuklukları.
4. Remisyonda ya da hafif düzeyde dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu.
B) 1. Dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu.
AÇIKLAMA: Geçmiş tıbbi öykü ve tedavi kayıtlarına göre tedaviye rağmen semptom şiddetinde azalma olmadığı, komorbid tanıların eşlik ettiği ve davranış alanındaki patolojilerin belirgin sorunlara yol açtığı belgelerle gösterilen olgular.
C) Bu maddenin (A), (B) ve (D) dilimlerinde yer alan hastalıkların tedavi, izlem ve nekahet halleri.
D) 1. Tıbbi nedenlere bağlı ileri derecede kişilik bozuklukları veya tıbbi nedenlere bağlı kronik ruhsal bozukluklar.
AÇIKLAMA: Sekel niteliğindeki kognitif, emosyonel ve davranışsal değişiklikleri uygun tetkiklerle gösterilen, işlevselliğin belirgin derecede etkilendiği kanaatine varılan olgular.
2. Yaygın gelişimsel bozukluklar (otizm, Asperger ve benzeri).
AÇIKLAMA: Tıbbi takip sürecinde semptom şiddetinde belirgin azalma göstermeyen işlevselliğindeki bozulma devam eden ve halen tanı kriterlerini tam olarak karşılayan olgular.
3. Kronik uyku bozuklukları (narkolepsi, Klein-Levin sendromu, idiopatik santral sinir sistemi hipersomnisi, kronik hipersomnia, kronik insomnia veya parasomnia)
AÇIKLAMA: Polisomnografik kayıtlar, klinik gözlemler ile değerlendirildiğinde işlevsellik açısından yeterli olmayacağı kanaatine varılan ve tedaviden faydalanmayan olgular.
4. Tik bozuklukları.
AÇIKLAMA: Bu maddenin (A) diliminin (2) numaralı fıkrası dışında kalan olgular.
SSS
Sık Sorulan Sorular
Geçmiş psikiyatri kaydı bulunması askeri personelin elenmesi için yeterli mi?
Geçmiş psikiyatri kaydının bulunması askeri personelin elenmesi için yeterli değildir. Özellikle kanun dışı kaynaktan alımlarda son 3 yıl içinde herhangi bir psikolojik rahatsızlık geçirmemiş olmayı veya hali hazırda psikolojik bir rahatsızlığının olmamasını şart koşmuştur. Buradaki “veya” bağlacı, şartlardan birinin varlığı halinde adayın sağlam kabul edileceğini belirtmektedir.
Antidepresan kullanmış olmak askeri öğrenci olmaya engel mi?
Antidepresan kullanmış olmak başlı başına asker olmaya engel değildir.
Psikiyatri geçmişi olan uzman çavuş olabilir mi?
Geçmişte psikolojik tedavi ve ilaç kullanmış olan uzman çavuş, son 3 yıl içinde herhangi bir psikolojik tedavi almamış ise ve mevcut durumunda psikolojik bir problemi yoksa, uzman çavuş için sağlam raporu verilecektir.
Psikiyatri geçmişi MSÜ’ye engel mi?
Milli Savunma Üniversitesi öğrencisi olmak isteyen adayların psikolojik muayene sonucunun tam ve sağlam olması gerekmektedir.
